જાતીયતા અને પ્રજનનીય અલગીકરણ || NEET BIOLOGY

જાતીયતા અને પ્રજનનીય અલગીકરણ 

જાતીયતા

• જાતીયતા - જાતિઓનો ઉદવિકાસ જે બે પ્રકારે થાય છે 
• ક્રમશ : ધીમી ગતિથી (GRADUAL)
• એકાએક (ઝડપી ગતિથી )(Abrupt)

ક્રમશ : ધીમી ગતિથી (GRADUAL)

• એલોપેટ્રિક 
• ઉ.દા- ડાર્વિન ફિંચ 
  જે અલગ અલગ વિસ્તારમાં વિસ્તરી જે અલગ અલગ ભૌગોલિક વિસ્તાર હતા 
• સિમપેટ્રિક 
• ઉ.દા- પિગ ફ્રોગ, ગોફર ફ્રોગ 
• જે એકજ વિસ્તાર માં અલગ અલગ હેબિટેટ, રહેઠાણ ના કારણે અલગ અલગ પર્યાવરણ માં રહ્યા 

એકાએક (ઝડપી ગતિથી )(Abrupt)

• વિકૃતિ 
• સંકરણ 
• ઉદાહરણ - રેફેનો બ્રાસિકા જે નીચે આપેલ બે જાતિઓના સંકરણથી બનેલ છે 

• અને ટ્રીટીવમ એસીવમ એ નીચે આપેલ જાતિઓના સંકરણથી જાતીયતા થઇ છે 

પ્રજનનીય અલગીકરણ 

• પ્રજનનીય અલગીકરણ એટલે બે ગાઢ રીતે સંબંધિત જાતિઓની વસ્તી વચ્ચે સંકરણ નો વીરોધ. 
• તે જાતિના લક્ષણો જાળવે છે. 
• પણ નવી જાતિની ઉત્પત્તિ તરફ દોરવણી કરે છે. 
• પ્રજનનીય વિયોજનની ક્રિયા વિધિ સ્ટેબિન્સ દ્વારા તેમના પુસ્તક ઉદવિકાસની પ્રક્રિયામાં સમજાવાયું છે. 
• પ્રજનનીય વિયોજન ના પ્રકાર 
• પૂર્વ પ્રજનન અલગીકરણ 
• ફલિતાંડપછીની ક્રિયાવિધિ 
• પૂર્વ પ્રજનન અલગીકરણ 
• પરિસ્થિતિકીય અલગીકર : બે જાતિઓ જુદા જુદા નિવાસ સ્થાનોમાં રહે છે . અને મળતાં નથી.(એક મીઠા પાણીમાં અને બીજું દરિયામાં રહેતું હશે).
• સમય દર્શક અલગીકરણ : પ્રજનન ઋતુ અથવા પુષ્પોદભવ સમય બંન્ને  જાતિઓમાં જુદો હોઈ શકે.
• વર્તણુકીય અલગીકરણ : એક પ્રાણી જતિના નર બીજી જાતિની માદાઓને પ્રજનનનીય ભાગીદાર તરીકે ઓળખી શકાતા નથી.
• યાંત્રિત અલગીકરણ : સજીવોની જનનેન્દ્રિયમાં રચનાકીય તફાવતો , વિવિધ પ્રાણી જાતિઓ સાથે જોડાયેલ જાતિઓને પ્રજનનમાં. 
• જન્યુજ અલગીકરણ : પ્રાણીખોની વિવિધ જાતિઓના  શુક્રાણુઓ અને અંડાણુઓ  જોડાવા  સમર્થન નથી.વનસ્પતિઓમાં વિવિધ અવરોધરૂપ બને છે . જાતિઓમાંથી આવતી પરાગરજ પરાગાસન દ્વારા નામંજૂર કરાય છે.
• ફલિતાંડપછીની ક્રિયા વિધિ 
• સંકર ફલિતાંડ  ઉત્પન્ન થાય છે પણ તે જીવતાં રહી શકે એવા ફળદ્રુપ પુખ્તતા વિકાસ ન પણ પામે. 
• સંકર અજીવનક્ષમતા : સંકર  ફલિતાંડો વિકાસ પામતાં નથી . વનસ્પતિઓમાં આંતરજાતીય સંકરથી પૈદા થતાં ગર્ભ અવિકસિત રહે  છે, અથવા તેનો  અંત આવે છે.
• સંકર વંધ્યતા : સંકર પુખ્તો  કાર્યક્ષમ જન્યુઓ પેદા કરતાં નથી.(ખચ્ચર  સામાન્ય ઉદાહરણ છે)
• અપવાદ : - આફ્રિકાની સિંહણ + એશિયાનો વાધ = ટાઈગોન  
• નર સિંહ + માંદા વાઘ = લાઈગર 
• બધા સંકરણમાંથી જે સંતતિમો મેળવાઈ  તે ફળદ્રુપ છે પણ આ જતિનો કુદરતી રીતે સંકરણ કરતા  નથી. 
• સંકર વિશ્લેષણ  : કેટલીકવાર આંતરજાતીય પ્રજનન સંકર  પેદા કરે છે.
• જે પછી સંકરને પશ્વસંકરણ  દ્વારા ઉત્પન્ન કરે છે પણ તેનો પાસે ઉત્સાહ અથવા ફળદ્રુપતા બંન્ને ઓછા હોય છે. 

===============================================================

===== જીવવિજ્ઞાન ના ઊંડાણ પૂર્વક  જ્ઞાન માટે જોડાયેલા રહો =====

MANISH MEVADA

M.Sc, M.Phil, B.Ed

GUJARAT BIOLOGY NEET

BIOLOGY NEET MATERIAL IN GGUJARATI 

KNOWLEDGE ON THE WAY....................