ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનો માં સૂક્ષ્મ જીવાણુઓ | કાર્બનિક એસિડ, ઉત્સેચકો, જૈવ ક્રિયાત્મક અણુઓ

👉 Free Neet Study Material

👉 Biology Board Material

👉 Neet Examination Question and Answer

કાર્બનિક એસિડ

• ફૂગ અને અન્ય જીવાણુઓના આથવણની પ્રક્રિયાથી અમુક કાર્બનિક એસિડ બને છે.
• ઊદાહરણ તરીકે 
• સાઈટ્રિક એસિડ 
• આ એસ્પરજીલસ નાઈજર જતિની ફૂગ દ્વારા સુક્રોઝના જારક આથવણથી મળે છે.
• આ એસિડનો ઉપયોગ દવાઓ, સુગંધિત અર્ક, ખાદ્ય પદાર્થ, કેન્ડીઓ, તરીકે, શાહી બનાવવા, ડાઈ બનાવવા થાય છે.
• તે પીસ્ટ દ્વારા પણ ઉદભવે છે
• એસિટિક એસિડ અથવા વિનેગર
• વિનેગરની ઉત્પત્તિ આથવણની બે પ્રક્રિયા બાદ થાય છે .
• પ્રથમ પ્રક્રિયા : - યીસ્ટ દ્વારા શર્કરાનું આલ્કોહોલમાં રૂપાંતરણ
• દ્વિતીય પ્રક્રિયા : જીવાણુ એઝેટોબેકટર એસીટી દ્વારા આલ્કોહોલનું એસિટિક એસિડમાં  જારક ઓક્સડેશન
• વિનેગર એ ફ્રેન્ચ શબ્દ છે , તેનો મતલ ખાટી વાઈન થાય છે , કે જે હજારો વર્ષો પહેલેથી માણસ જાણે છે.
• કુટઝીન્ગ નામક વૈજ્ઞાનિક દ્વારા 1837 માં જાણકારી મળી કે વિનેગર એ જીવાણુઓના આથવણથી મળે છે
• 1868 માં પાશ્વ એ તેને જૈવિક ક્રિયાનું ફળ જણાવ્યું
• ઘરોમાં વિનેગરનો બહોળો ઉપયોગ થાય છે.
• તે આથવણની સાચવણી અને જાળવણી માટે, કેનમાં મળતાં શાકભાજી અને ફળની સાચવણી માટે થાય છે.
• તબીબીક્ષેત્રે, તે પાચન ક્રિયાને ઉત્તેજવા માટે કબજિયાતથી રાહત મેળવવા માટે ઉપયોગી છે.
• લેક્ટિક એસિડ
• લેકટોબેસિલસ બલ્ગારિસ અને સ્ટ્રેપ્ટોકોક્સ લેક્ટિસ દ્વારા મકાઈના સ્ટાર્સ, મોલાસીસ, બટાકાના આથવણ દ્વારા મેળવવામાં આવે છે.
• બ્યુટિરીક એસિડ
• તે ક્લોસ્ટ્રીડીયમ બ્યુટિલિકમ જીવાણુમાંથી મળે છે.

ઉસેચકો

• રેનેટ
• ચીઝના ઉત્પાદન માટે ઘણા વર્ષો પહેલા, ચીઝ એ ઘેટ અથવા બકરાના જઠરના આવરણ અથવા અંજીર રસ કે જે વિશિષ્ટ ઉત્સુચક ફિસિન ધરાવે છે તેમાંથી બનાવવામાં આવતું હતું.
• 1874 માં ડેનીશ રસાયણ શાસ્ત્રી ક્રિશ્ચિયન હેન્સન એ વાછરડાના જઠરમાંથી શુદ્ધ રેનેટ ઉત્સેચક નીકાળ્યાં હતો તેને ઔદ્યોગિક રીતે ચીઝ બનાવવામાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવ્યો.
• આ ડાયસ્ટેઝ ઉત્સેચક સૌ પ્રથમ પાયન અને પરસોઝ દ્વારા ઓળખાયો હતો.
• પ્રોટીએઝીસ
• આ ઉત્સેચક એસ્પરજીલસ ઓરીઝા તથા બેસિલસ સબટીલીસ, બેસીલસ લાયકેનીફોમીસ માંથી મળે છે અને તેનો ઉપયોગ ડિટર્જન્ટ ઉદ્યોગમાં ડિટર્જન્ટના ઉત્પાદનમાં થાય છે.
• (પ્રોટીન વાળા ડાઘ કપડામાંથી કાઢવા માટે વપરાય છે).
• એમાઈલેઝ
• તે સ્ટાર્સ પર કાર્ય કરે છે અને બીયર, બ્રેડ અને કાપડ ઉદ્યોગમાં વપરાય છે.
• એમાઈલેઝ, લૂકો એમાઈલેઝ અને લૂકો આઈસોમરેઝ
• આ ઉત્સચકની મદદથી મકાઈ સ્ટાર્ચનું મકાઈ કુટકોઝ સીરપમાં રૂપાંતર થાય છે
• આ સીરપ સુક્રોઝ કરતાં વધારે મીઠી હોય છે
• અને ઠંડા પીણા તથા બેકરી ઉદ્યોગમાં બિસ્કિટ અને કેકને મીઠી બનાવવા માટે થાય છે
• સ્ટ્રેપોકાયનેઝ / Tissue Plasminogen Adivator (TPA)
• આ ઉત્સુચક તબીબી ક્ષેત્રમાં ઉપયોગી છે.
• સ્ટ્રેપટોકાઈનેઝ એ જીનેટીક એન્જિનિયરિંગ દ્વારા સ્ટ્રેપ્ટોકોક્સમાં ફેરફાર કરીને બનાવવાય છે જેનો ઉપયોગ માયોકાર્ડિયલ દર્દી કે જેમને હાર્ટ અટેક આવી શકે છે તેમની રૂધિરવાહિનીમાંથી ક્લોટ દૂર કરવા માટે થાય છે.
• જૈવ ક્રિયાત્મક અણુઓ : સાયક્લોસ્પોરીન A, તે ટ્રાયકોડર્મા પોલીસ્પોરમ ફૂગ દ્વારા બને છે.
• અને તે અંગ પ્રત્યારોપણ સમયે રોગ પ્રતિકારતાને દબાવી રાખે છે.
• સ્ટેટીન્સ એ મોનાકસ પરપુરીયસ નામની યીસ્ટમાંથી મળે છે અને તે રુધિરમાં કોલેસ્ટેરોલનું પ્રમાણ ઓછું કરવા માટે વપરાય છે.
• તે કોલેસ્ટેરોલના સંશ્લેષણે માટે જરૂરી ઉત્સુચકને નાબૂદ કરે છે.

 ======================================================

===== જીવવિજ્ઞાન ના ઊંડાણ પૂર્વક  જ્ઞાન માટે જોડાયેલા રહો =====

MANISH MEVADA

M.Sc, M.Phil, B.Ed

GUJARAT BIOLOGY NEET

NEET MATERIAL IN GUJARATI  

KNOWLEDGE ON THE WAY....................